2024-01-11
(aktualizacja: 2024-01-11)
Zagadnienia związane z zapewnieniem dostępu działce do drogi publicznej nadal wzbudzają wiele wątpliwości. Niestety przepisy prawa pozostawiają w tej kwestii sporo do życzenia. Nierzadko wydają się one również mało spójne ze sobą. Dobrze byłoby więc dowiedzieć się, jakie obowiązki w praktyce spoczywają na inwestorze. W sprawach związanych z dostępem działki do drogi publicznej najbezpieczniej posiłkować się orzecznictwem, które ma sporo do powiedzenia w tej kwestii.
Pojęcie drogi publicznej może wydawać się dość proste i takie też jest na gruncie obowiązujących powszechnie przepisów prawnych. W celu jego zdefiniowania najlepiej będzie posługiwać się ustawodawstwem, a konkretniej ustawą z dnia 20 czerwca 1997 roku – Prawo o ruchu drogowym oraz ustawą z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych.
W myśl przepisów zawartych w wymienionych wyżej ustawach, za drogę publiczną uważa się drogę, z której zgodnie z przeznaczeniem może korzystać każda zainteresowana tym osoba. W praktyce są to najczęściej mieszkańcy okolicznych miejscowości oraz osoby podróżujące. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że do dróg publicznych zalicza się drogi gminne, powiatowe oraz wojewódzkie. Nie można będzie zatem określić mianem drogi publicznej drogi wewnętrznej, z czego nie każdy zdaje sobie sprawę. Niemniej bez dróg wewnętrznych niemożliwe byłoby w wielu przypadkach zapewnienie działce dostępu do drogi publicznej.
Najważniejsze kwestie powiązane z zapewnieniem dostępu do drogi publicznej regulują przede wszystkim przepisy ustawy z 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Warto zaznaczyć, że dostęp do drogi publicznej może prowadzić przez tak zwaną drogę wewnętrzną, która do kategorii dróg publicznych się nie zalicza. Można zatem mówić zarówno o pośrednim, jak i o bezpośrednim dostępie do drogi publicznej. W pełni zrozumiałe jest to, że korzystniejszy będzie zawsze dostęp bezpośredni. Nie zawsze jest to jednak możliwe, zwłaszcza w obszarach słabo zaludnionych.
Droga wewnętrzna może mieć charakter ogólnodostępny, ale może być ona również prywatna. Jeżeli zależy Ci na tym, aby uzyskać dostęp do drogi, która nie jest ogólnodostępna, będziesz musiał rzecz jasna postarać się o uzyskanie stosownego zezwolenia. Bez tego Twoja posesja nie będzie posiadała dostępu do drogi publicznej, co w znaczącym stopniu utrudni bądź uniemożliwi korzystanie z działki i znajdującej się na niej nieruchomości.
Orzecznictwo pozostaje bowiem spójne w kwestii tego, że korzystanie z drogi wewnętrznej bez zgody jej prawnego właściciela jest nielegalne i może narazić Cię na odpowiedzialność prawną. Bezprawne używanie takiej drogi w znaczącym stopniu utrudnia również uzyskanie zgody na podjęcie takiego działania w przyszłości.
Droga publiczna jest niezbędna do tego, aby w sposób komfortowy można było użytkować swoją działkę. Przepisy prawne nie wskazują jednoznacznie podmiotu, który jest odpowiedzialny za zapewnienie takiego dostępu. Dobra wiadomość jest jednak taka, że istnieją różne możliwości zapewnienia działce dostępu do drogi publicznej. Otóż okazuje się, że może być ona zapewniona na podstawie tak zwanej służebności gruntowej. Można ustanowić ją nie tylko na podstawie umowy, ale również orzeczenia sądowego, czy instytucji zasiedzenia.
Musisz jednak zdawać sobie sprawę z tego, że służebność nie zawsze będzie zapewniona nieodpłatnie. Najwygodniejsza będzie jednak sytuacja, w której działka będzie miała bezpośredni dostęp do drogi publicznej. Nie trzeba wówczas zastanawiać się nad tym, z kim można zawrzeć ewentualną umowę o wspomnianą już służebność.
Wbrew pozorom, nie jest to tak proste, jak mogłoby się wydawać. Nie każdy właściciel drogi wewnętrznej jest zainteresowany tym, aby udostępniać ją innym osobom. W takim momencie dobrym pomysłem może okazać się ustanowienie wjazdu do działki z innej strony lub też skonsultowanie się z odpowiednim urzędem.
Jeżeli planujesz wybudować na działce jakąś nieruchomość, uregulowanie kwestii związanych z dostępem działki do drogi publicznej powinno stanowić dla Ciebie kwestię kluczową. Nie ma tutaj większego znaczenia to, czy nieruchomość ma Ci służyć w celach zawodowych, czy też prywatnych. Brak pośredniego bądź bezpośredniego dostępu do drogi może uniemożliwić jakiekolwiek plany inwestycyjne zarówno w dłuższej, jak i w krótszej perspektywie.